Sideway là gì? Cách xác định và giao dịch thị trường Sideway hiệu quả

Sideway là gì trong chứng khoán và crypto?

Định nghĩa thị trường Sideway (đi ngang)

Thị trường Sideway, hay còn gọi là thị trường đi ngang, là giai đoạn giá của một tài sản, chẳng hạn cổ phiếu hoặc crypto - dao động trong một phạm vi giá ổn định mà không hình thành xu hướng tăng (uptrend) hay giảm (downtrend) rõ rệt. Trong giai đoạn này, giá thường chuyển động giữa hai mức quan trọng là ngưỡng hỗ trợ (support) và kháng cự (resistance), tạo nên một kênh giá đi ngang dễ quan sát.

Giai đoạn sideway thường là thời điểm thị trường “tạm nghỉ”, chưa có động lực đủ mạnh để phá vỡ xu hướng, nhưng lại là cơ hội để các nhà đầu tư nhận diện điểm mua - bán tiềm năng trong biên độ giá.

Để dễ hình dung, bạn có thể quan sát biểu đồ giá cổ phiếu dưới đây:

Hình ảnh minh họa sideway trong chứng khoán và crypto

Đặc điểm nhận diện thị trường Sideway

Một thị trường đang trong trạng thái sideway có thể được nhận diện qua những dấu hiệu sau:

• Không có xu hướng rõ ràng: Giá di chuyển trong kênh hẹp, không tạo các đỉnh cao hơn hay đáy thấp hơn liên tiếp.
• Vùng kháng cự và hỗ trợ rõ ràng: Giá thường bật lên khi chạm hỗ trợ và quay đầu giảm khi chạm kháng cự. Hai mức này gần như song song, hình thành kênh giá đi ngang.
• Thanh khoản thấp: Khối lượng giao dịch thường giảm do thiếu lực mua - bán mạnh, cho thấy nhà đầu tư đang do dự.
• Thời gian kéo dài: Giai đoạn sideway có thể tồn tại từ vài tuần, vài tháng, thậm chí cả năm, tùy bối cảnh thị trường và loại tài sản.

Đặc điểm nhận diện thị trường Sideway

Khi nào thị trường Sideway xuất hiện?

Thị trường không luôn đi theo xu hướng tăng hoặc giảm. Giai đoạn sideway thường xuất hiện trong các tình huống sau:

• Giai đoạn tích lũy hoặc phân phối: Sau một đợt tăng hoặc giảm mạnh, thị trường cần thời gian nghỉ ngơi. Nhà đầu tư lớn (cá mập) có thể tích lũy cổ phiếu ở vùng giá thấp để chuẩn bị cho chu kỳ tăng mới, hoặc phân phối dần ở vùng giá cao trước khi thị trường giảm.
• Thiếu thông tin tác động mạnh: Khi không có tin tức kinh tế, chính trị hoặc doanh nghiệp đủ mạnh, thị trường thường rơi vào trạng thái chờ và đi ngang.
• Các kỳ nghỉ lễ hoặc dịp đặc biệt: Dịp lễ lớn như Tết Nguyên Đán hay Giáng sinh thường khiến thanh khoản giảm mạnh, các phiên giao dịch trở nên ảm đạm, tạo điều kiện hình thành giai đoạn sideway.

>> Xem thêm: Bull trap là gì? 4 cách tránh bẫy bull trap trong chứng khoán

Thị trường không phải lúc nào cũng tăng hoặc giảm mãi

Cách xác định thị trường Sideway bằng chỉ báo kỹ thuật

Xác định phạm vi giá (hỗ trợ và kháng cự)

Một trong những cách đơn giản và trực quan nhất để nhận diện thị trường sideway là quan sát hành động giá và vẽ ra vùng hỗ trợ và kháng cự, tạo thành kênh giá ngang. Đây là nền tảng quan trọng trong phân tích kỹ thuật:

• Đường hỗ trợ (Support): Nối ít nhất hai đáy gần nhất để xác định mức giá mà lực mua đủ mạnh để ngăn giá giảm sâu.
• Đường kháng cự (Resistance): Nối ít nhất hai đỉnh gần nhất để xác định mức giá mà lực bán đủ mạnh để ngăn giá tăng tiếp.

Khi hai đường này gần như song song, nằm ngang, đó là tín hiệu rõ ràng nhất cho thị trường sideway.

Ví dụ: Trong một giai đoạn nhất định, giá Bitcoin liên tục giảm về quanh vùng 35,000 (kháng cự) rồi bật tăng trở lại khi chạm mốc 30,000 (hỗ trợ). Việc xác định được hai mức giá quan trọng này sẽ giúp bạn “vẽ” ra sân chơi của giá trong giai đoạn sideway, từ đó dễ dàng lập kế hoạch giao dịch: mua tại hỗ trợ và bán tại kháng cự.

Cách xác định hỗ trợ và kháng cự

Sử dụng chỉ báo ADX

ADX (Average Directional Index) đo sức mạnh xu hướng mà không xác định hướng tăng hay giảm. Đây là công cụ quan trọng để xác nhận thị trường sideway.

• ADX < 25: Thị trường thiếu xu hướng, khả năng sideway cao.
• ADX > 25 và dốc lên: Thị trường đang có xu hướng mạnh.

Cách đọc:

• Giá trị ADX thấp → lực xu hướng yếu → thị trường đi ngang.
• Giá trị ADX tăng → thị trường có xu hướng rõ ràng, không còn sideway.

Ứng dụng: Kết hợp ADX với các chỉ báo khác như RSI hay Bollinger Bands giúp tránh false breakout và xác nhận giai đoạn sideway trước khi vào lệnh.

Bollinger Bands co hẹp

Bollinger Bands gồm một đường trung bình động và hai dải trên/dưới, biểu thị mức biến động thị trường.

• Khi dải co hẹp → biến động thấp → thị trường sideway.
• Khi dải mở rộng → khả năng breakout, giá có thể biến động mạnh.

Ví dụ: Một cổ phiếu hoặc Bitcoin nằm trong dải Bollinger hẹp trong vài ngày → thị trường tích lũy, chuẩn bị cho một cú bứt phá.

Lưu ý: Đây là chỉ báo trực quan để xác định giai đoạn sideway và dự báo thời điểm breakout.

RSI (Relative Strength Index) trong vùng trung tính

RSI (Relative Strength Index) đo tốc độ và mức độ thay đổi giá, giúp xác định quá mua/quá bán.

• RSI dao động 40-60: Thị trường cân bằng, sideway.
• RSI quanh 50: Xác nhận rõ ràng thị trường đi ngang, sức mua và bán cân bằng.

Ứng dụng: RSI giúp củng cố nhận định sideway khi kết hợp với ADX và Bollinger Bands, giúp trader quyết định thời điểm vào lệnh hoặc chờ breakout.

Các chỉ báo bổ sung: MACD, Choppiness Index

Để tăng thêm độ tin cậy cho phân tích, bạn có thể kết hợp thêm một vài chỉ báo kỹ thuật khác. Việc sử dụng nhiều chỉ báo giúp bạn có được sự xác nhận từ nhiều góc độ khác nhau, giảm thiểu rủi ro đưa ra quyết định sai lầm.

• MACD (Moving Average Convergence Divergence): Trong thị trường sideway, hai đường MACD và đường tín hiệu sẽ có xu hướng quấn lấy nhau và di chuyển lên xuống quanh mức 0. Hiện tượng này cho thấy động lượng thị trường rất yếu và không có xu hướng rõ ràng.
• Choppiness Index (CPI): Đây là chỉ báo được thiết kế đặc biệt để đo lường mức độ đi ngang của thị trường. Khi giá trị CPI trên 61.8, điều này cho thấy thị trường đang rất choppy (biến động ngẫu nhiên, không theo xu hướng) và đang trong giai đoạn sideway.

Việc bổ sung các công cụ này vào bộ phân tích sẽ giúp bạn có một hệ thống hoàn chỉnh và đáng tin cậy hơn để xác định chính xác các giai đoạn thị trường đi ngang.

Cách xác định thị trường Sideway bằng chỉ báo kỹ thuật

So sánh sideway với Uptrend và Downtrend

Phân biệt qua hành động giá, chỉ báo và khối lượng giao dịch

Khi nào Sideway kết thúc và chuyển sang xu hướng mới?

Giai đoạn sideway thường kết thúc bằng cú breakout, đánh dấu sự hình thành của một xu hướng mới. Để xác định đúng thời điểm này, cần chú ý:

1 - Hướng breakout:

• Bên trên kháng cự: Giá đóng cửa vượt kháng cự → bắt đầu uptrend mới.
• Bên dưới hỗ trợ: Giá đóng cửa phá hỗ trợ → bắt đầu downtrend mới.

2 - Khối lượng giao dịch đi kèm:

• Khối lượng đột biến → xác nhận breakout, dòng tiền lớn tham gia, xu hướng mới hình thành.
• Nếu breakout không đi kèm khối lượng tăng → có thể là false breakout, cần thận trọng.

3 - Ứng dụng thực tế:

• Trader theo xu hướng có thể vào lệnh ngay khi breakout xác nhận, tận dụng đà tăng hoặc giảm.
• Nhà đầu tư an toàn có thể chờ giá retest lại mức kháng cự/hỗ trợ vừa phá → xác nhận xu hướng chắc chắn hơn.

So sánh sideway với Uptrend và Downtrend

Chiến lược giao dịch hiệu quả trong Sideway

Giao dịch trong biên độ (Range Trading)

Đây là chiến lược kinh điển và phổ biến nhất khi thị trường đi ngang. Về cơ bản, bạn sẽ tận dụng kênh giá được tạo bởi vùng hỗ trợ và kháng cự để thực hiện các giao dịch ngắn hạn.

Nguyên tắc của phương pháp này rất đơn giản: Mua khi giá chạm vùng hỗ trợ và bán khi giá chạm vùng kháng cự. Để tăng độ chính xác cho điểm vào lệnh, bạn có thể kết hợp với các chỉ báo dao động như Stochastic Oscillator hoặc RSI. Ví dụ, bạn có thể tìm kiếm tín hiệu mua khi giá ở gần vùng hỗ trợ đồng thời RSI rơi vào vùng quá bán (dưới 30).

Chiến lược này đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỷ luật, nhưng nó có thể mang lại nguồn lợi nhuận ổn định nếu bạn tuân thủ đúng các quy tắc đã đặt ra.

Scalping - Tận dụng biến động nhỏ

Nếu bạn là nhà giao dịch ưa thích hành động nhanh và không muốn chờ đợi lâu, chiến lược lướt sóng (Scalping) có thể phù hợp.

Mục tiêu của Scalping là kiếm lợi nhuận từ những biến động giá cực nhỏ bên trong biên độ sideway. Các Scalper thường thực hiện hàng chục lệnh trong ngày, mỗi lệnh chỉ giữ trong vài phút và chốt lời rất nhanh. Chiến lược này đòi hỏi sự tập trung cao độ và khả năng ra quyết định nhanh chóng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng do mục tiêu lợi nhuận trên mỗi lệnh rất thấp, bạn phải quản lý rủi ro cực kỳ chặt chẽ và kiểm soát chi phí giao dịch để đảm bảo hiệu quả.

Phương pháp này không dành cho người mới bắt đầu nhưng lại rất hiệu quả với những nhà giao dịch có kinh nghiệm và kỷ luật thép.

Chờ breakout hoặc breakdown

Nếu bạn không phải là người ưa thích giao dịch ngắn hạn mà muốn bắt trọn một con sóng lớn, thì chiến lược chờ đợi cú phá vỡ là dành cho bạn. Thay vì giao dịch bên trong kênh giá, bạn sẽ kiên nhẫn chờ đợi thời điểm thị trường kết thúc giai đoạn đi ngang.

Cách tiếp cận này yêu cầu bạn phải đặt các lệnh chờ (Pending Order) để không bỏ lỡ cơ hội:

• Đặt lệnh Buy Stop: Ngay phía trên đường kháng cự để tự động mua vào khi giá phá vỡ lên trên.
• Đặt lệnh Sell Stop: Ngay phía dưới đường hỗ trợ để tự động bán ra khi giá phá vỡ xuống dưới.

Điều quan trọng nhất của chiến lược này là phải xác nhận cú phá vỡ bằng khối lượng giao dịch tăng đột biến. Một cú breakout mà không đi kèm với khối lượng lớn rất có thể là một cái bẫy.

Nắm giữ tiền mặt, chờ xu hướng mới

Đôi khi, chiến lược tốt nhất lại là không làm gì cả. Nếu bạn cảm thấy biên độ của thị trường sideway quá hẹp, rủi ro cao hoặc bạn không chắc chắn về hướng đi tiếp theo của thị trường, việc đứng ngoài và giữ tiền mặt là một quyết định khôn ngoan.

Giao dịch trong thị trường đi ngang luôn tiềm ẩn rủi ro phá vỡ giả và lợi nhuận thường không cao. Việc kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi một xu hướng tăng hoặc giảm mới được hình thành rõ ràng sẽ giúp bạn bảo toàn vốn và có được những cơ hội giao dịch với tỷ lệ lợi nhuận/rủi ro tốt hơn. Đừng giao dịch chỉ vì cảm thấy cần phải giao dịch.

Hành động này không phải là bỏ lỡ cơ hội, mà là một chiến lược quản trị vốn chuyên nghiệp, giúp bạn sẵn sàng cho những con sóng lớn sắp tới.

Chiến lược giao dịch hiệu quả trong Sideway

Mẹo quản trị rủi ro giao dịch trong Sideway

Thiết lập stop-loss/ take-profit chặt chẽ

Đây là nguyên tắc cơ bản và quan trọng nhất trong mọi giao dịch, đặc biệt là khi giao dịch trong biên độ hẹp. Việc xác định trước điểm dừng lỗ và chốt lời giúp bạn loại bỏ cảm tính và tuân thủ kế hoạch một cách kỷ luật.

• Đặt stop-loss (cắt lỗ) gần hỗ trợ/kháng cự: Khi bạn thực hiện lệnh mua tại vùng hỗ trợ, hãy đặt điểm dừng lỗ ngay bên dưới vùng giá đó. Ngược lại, với lệnh bán tại kháng cự, điểm dừng lỗ nên nằm ngay phía trên. Điều này giúp hạn chế tối đa thua lỗ nếu thị trường bất ngờ phá vỡ khỏi kênh giá.
• Đặt take-profit (chốt lời) trong biên độ: Đừng quá tham lam kỳ vọng giá sẽ chạm chính xác vào cạnh đối diện của kênh giá. Hãy đặt lệnh chốt lời cách vùng hỗ trợ/kháng cự đối diện một khoảng an toàn. Việc này giúp tăng xác suất giao dịch thành công và đảm bảo bạn chốt được lợi nhuận.

Tránh False Breakout

Phá vỡ giả (False Breakout) là cái bẫy phổ biến và nguy hiểm nhất trong thị trường đi ngang. Đây là hiện tượng giá vượt qua khỏi vùng hỗ trợ/kháng cự nhưng ngay lập tức quay trở lại vào trong kênh giá, khiến những người giao dịch theo xu hướng phá vỡ bị thua lỗ.

Để tránh sập bẫy, đừng vội vàng vào lệnh ngay khi giá vừa chớm qua khỏi kênh. Hãy kiên nhẫn chờ đợi sự xác nhận:

• Xác nhận bằng khối lượng giao dịch: Một cú phá vỡ thật sự luôn đi kèm với khối lượng giao dịch tăng đột biến, cho thấy dòng tiền lớn đã nhập cuộc.
• Xác nhận bằng chỉ báo bổ sung: Các chỉ báo như ADX cũng rất hữu ích. Một cú phá vỡ đáng tin cậy thường khiến chỉ số ADX tăng vọt lên trên mức 25, xác nhận xu hướng mới đã bắt đầu.

Một lưu ý quan trọng là thị trường sideway càng kéo dài, tâm lý nhà đầu tư càng mất kiên nhẫn, dẫn đến khả năng xảy ra phá vỡ giả càng cao.

Kiểm soát tâm lý và kỷ luật giao dịch

Yếu tố cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng chính là tâm lý của chính bạn. Thị trường thiếu xu hướng rõ ràng có thể gây ra cảm giác nhàm chán, sốt ruột, dẫn đến một trong những sai lầm phổ biến nhất là giao dịch quá mức (overtrading).

Hãy xây dựng một kế hoạch giao dịch rõ ràng và tuân thủ kỷ luật một cách tuyệt đối. Đừng vào lệnh theo cảm tính hay cố gắng đoán mò xu hướng tiếp theo của thị trường. Thay vào đó, hãy kiên nhẫn chờ đợi những tín hiệu rõ ràng theo đúng chiến lược bạn đã chọn, dù đó là tín hiệu mua/bán trong biên độ hay tín hiệu phá vỡ đã được xác nhận.

Hãy xây dựng một kế hoạch giao dịch rõ ràng và tuân thủ kỷ luật một cách tuyệt đối

Các câu hỏi thường gặp

Làm sao biết thị trường đang sideway?

Để nhận biết thị trường đang trong xu hướng sideway, bạn cần quan sát sự kết hợp của nhiều dấu hiệu. Về hành động giá, bạn sẽ thấy giá di chuyển trong một kênh ngang mà không tạo ra đỉnh hay đáy mới rõ rệt. Về mặt chỉ báo kỹ thuật, ADX thường sẽ dưới 25, dải Bollinger Bands co hẹp lại và RSI dao động quanh mốc trung tính 50. Yếu tố xác nhận cuối cùng là khối lượng giao dịch thường ở mức thấp, phản ánh sự thiếu quyết đoán của thị trường.

Nên giao dịch thế nào khi thị trường đi ngang?

Khi thị trường đi ngang, có ba chiến lược chính mà bạn có thể áp dụng. Phổ biến nhất là giao dịch trong biên độ, tức là mua tại vùng hỗ trợ và bán tại vùng kháng cự. Chiến lược thứ hai là kiên nhẫn chờ đợi một cú phá vỡ (breakout) khỏi kênh giá, đặt lệnh chờ để bắt đầu một xu hướng mới. Cuối cùng, nếu cảm thấy rủi ro cao hoặc biên độ dao động quá hẹp, việc đứng ngoài quan sát và giữ tiền mặt cũng là một quyết định giao dịch khôn ngoan.

Sideway trong crypto có gì khác chứng khoán?

Về mặt bản chất, khái niệm sideway trong chứng khoán là gì thì trong crypto cũng tương tự như vậy. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất đến từ đặc tính của thị trường tiền điện tử. Thị trường crypto có biên độ dao động lớn và tốc độ biến động nhanh hơn nhiều, dẫn đến việc các cú phá vỡ giả (false breakout) có thể xảy ra thường xuyên hơn. Chính vì vậy, rủi ro khi giao dịch trong giai đoạn sideway ở thị trường crypto thường được xem là cao hơn so với chứng khoán.

Làm sao biết sideway đã kết thúc?

Một giai đoạn sideway được xem là kết thúc khi xuất hiện một cú phá vỡ (breakout) rõ ràng và đáng tin cậy. Điều này có nghĩa là giá phải đóng cửa một cách dứt khoát bên ngoài vùng hỗ trợ hoặc kháng cự. Quan trọng hơn, cú phá vỡ này phải được xác nhận bằng việc khối lượng giao dịch tăng đột biến, cho thấy dòng tiền lớn đã nhập cuộc. Cùng lúc đó, các chỉ báo kỹ thuật cũng sẽ bắt đầu cho tín hiệu của một xu hướng mới, ví dụ như ADX tăng vọt lên trên mức 25.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ sideway là gì và có thêm kiến thức để tự tin giao dịch trong giai đoạn thị trường đi ngang. Đừng quên theo dõi chuyên mục Kiến thức Đầu tư Chứng khoán của Tikop để cập nhật những bài học đầu tư giá trị và hữu ích khác nhé!